Mắm còng lột, mắm tôm chà, cháo cá lóc rau đắng, vú sữa, sam biển…là những món ngon đặc trưng của người miền Tây có mặt ở vùng quê Tiền Giang.
Cháo cá lóc rau đắng
Chính xác góp mặt trong danh mục đặc sản miền Tây Nam bộ từ bao giờ không ai rõ, song theo một số đầu bếp cao niên ở miệt Mỹ Tho, Cai Lậy (Tiền Giang), món ăn này có lẽ đã xuất hiện trong bữa ăn gia đình và hàng quán từ cả trăm năm trước.
Không quá cầu kỳ trong chế biến nhưng muốn có tô cháo ngon khiến người ăn phải xuýt xoa thì không hề đơn giản. Gạo nấu cháo phải là loại dẻo vừa, vị ngọt và có hương thật thơm. Gạo nấu cháo không vo và nấu ngay như cháo trắng mà phải được rang trên chảo đến khi hạt gạo vàng đều và bốc mùi thơm.
Cá lóc chọn để nấu thường là con to để ít xương, tuy vậy thay vì mua loại cá lóc nuôi con to cho nhiều thịt, các đầu bếp kỹ tính ở Mỹ Tho thường chọn được cá lóc đồng. Loại cá này tuy nhỏ hơn nhưng thịt chắc và thơm. Nước nấu cháo tuyệt đối không được dùng loại nước máy có lẫn mùi clo. Để tô cháo thêm phần hấp dẫn, sau khi nêm nếm đủ gia vị, người nấu thường lấy hành tím cho vào, ngoài ra hành lá và ngò rí xắt nhuyễn cũng là hai thứ không thể thiếu. Cuối cùng là đĩa rau đắng đất, thứ rau đặc sản miền Nam đắng tê đầu lưỡi nhưng hậu ngọt vô cùng. Không phải loại rau đắng trồng công nghiệp có thân to lá to như cọng rau sam, rau đắng đất Mỹ Tho mọc theo các mô đất ở sau nhà có lá nhỏ thân nhỏ, vị đắng hơn loại rau đắng thường.
Mắm tôm chà
Mắm tôm chà Gò Công là loại đặc sản của xứ Gò Công (Tiền Giang), từng là món quý dâng lên vua chúa nửa đầu thế kỷ 19. Món mắm tôm này có đã từ lâu, nhưng vào năm tháng nào thì không ai rõ. Một điều chắc chắn là mắm tôm chà đã trở thành món ăn của cung đình triều Nguyễn do được “tiến cung” phục vụ bà Từ Dũ. Nếu xét theo thời gian, bà được đưa về Huế hầu Hiến tổ (1842) tức vua Thiệu Trị lúc chưa lên ngôi.
Chẳng biết ngày xưa bà Từ Dũ ăn mắm tôm chà thế nào, chứ ngày nay dân ta thích ăn mắm tôm với bún và thịt luộc. Bún thì phải thứ nhỏ sợi, thịt heo phải là thịt nách, có lớp da mềm, mỡ mỏng, luộc vừa chín tới, thái miếng mỏng vừa ăn nhưng đừng quá mỏng như lưỡi dao ăn mất ngọt, chuối chát, khế chua, dưa chuột và rau sống đủ loại, nhớ là phải có ngò gai mới dậy mùi.
Mắm còng lột
Ở Tiền Giang, mắm tôm chà thì có mọi mùa trong năm, riêng mắm còng lột chỉ có vào 3 tháng trong năm.
Thường thì vào khoảng tháng 5, con còng bắt đầu lột và khoảng cuối tháng tám là không còn mắm còng nữa. Khi còng lột, người dân lại rủ nhau đi bắt còng lột về ăn. Còng lột đem về ướp gia vị cho thấm, tẩm bột chiên vàng, hoặc rang me, ăn với bún hay cuốn rau chấm nước mắm chua ngọt, giống ăn bánh xèo, bánh khọt. Nếu ăn không hết thì đem còng làm mắm để ăn dần.
Mắm còng lột có thể dùng ngay với rau sống, dưa leo, thịt ba chỉ luộc, xoài hoặc khóm. Mắm còng cũng có thể ăn với bún và dùng để cuốn bánh tráng. Mắm vừa có vị đậm đà, chua, cay, mặn, ngọt, lại có hương thơm độc đáo. Những ngày mát trời, có đĩa mắm còng lai lai thật thú vị.
Hủ tiếu Mỹ Tho
Cái dai mềm của sợi bánh, vị ngọt thanh của nước dùng, mềm ngọt của thịt hòa quyện vào vị chua chua vừa phải của nước chấm, không chỉ đem đến cảm giác ngon miệng cho người ăn mà còn đọng lại hương vị thơm ngon khó quên cho thực khách khi đã thưởng thức. Hủ tiếu Mỹ Tho có lẽ là món ăn đặc sản số một ở Tiền Giang.
Khi chế biến, sợi hủ tiếu được chần sơ qua nước sôi. Các loại rau như hẹ, xà lách, giá được bày lên trên, tùy theo yêu cầu của người ăn mà chủ quán có thể cho thêm xương, lòng hoặc hải sản, chan ngập nước dùng. Rắc thêm một ít hành phi và tiêu lên trên, bạn sẽ được thưởng thức một tô hủ tiếu thơm và ngon theo đúng điệu của dân miền Tây.
Vú sữa Lò Rèn
Thương hiệu đặc sản Tiền Giang này đã được khẳng định trên thị trường. Vú sữa Lò Rèn – đặc sản Tiền Giang – quả tròn, mỏng vỏ, nhỏ hột, dày ruột nên dù giá có cao hơn một chút thì người mua vẫn có lời. Vú sữa Lò Rèn mua về cứ thế bóp mềm rồi bửa ra thưởng thức là ngon tuyệt cú mèo.
Vị loại quả này không ngọt quá mà dìu dịu, thịt mềm lại còn thoảng mùi thơm hấp dẫn. Nếu muốn thử cách ăn khác, bạn có thể gọt vỏ, bỏ hột cho vú sữa vào xay cùng sữa, đường hoặc có thể cả ca cao cho ra sinh tố rất đặc biệt đánh tan nóng mệt nhanh chóng.
Bún gỏi già Mỹ Tho
Món bún này cũng tương tự món bún mắm vì có chung nguyên liệu là mắm cá. Bún gỏi già ngon phải nấu chung với me để cho ra nước lèo chua chua ngọt ngọt đặc trưng, ăn chung với tép bạc, tép lột hay tôm sú lột là ngon nhất.
Nước bún gỏi già chua ngọt thường được ăn kèm với rau muống, rau chuối bào và rau hẹ, thêm vào nước chấm phải là nước cốt mắm cá linh nguyên chất, để tạo ra hương vị thơm ngon đậm mà không cần phải nêm nếm gì thêm.
Ốc gạo Tân Phong
Ốc luộc chấm nước mắm chanh ớt thêm chút gừng cho ấm bụng và khử mùi tanh. Ốc mới luộc còn nóng, con nào cũng vàng ươm, béo ngậy, ngọt thịt, giòn giòn không gây ngán. Trong ruột ốc thường có nhiều con nhỏ như hạt gạo, nhất là mùa sinh sản ốc càng béo, ngọt, khi nhai giòn giòn.
Ốc gạo lể ra sẵn có thể nấu với cháo cho thật nhừ, thêm nhiều hành, tiêu cùng mấy miếng gừng sợi để ấm bụng. Hoặc còn được chế biến thành ốc cháy mỡ tỏi, om nước dừa, rang bơ.
Nhâm nhi thêm chút rượu đế mắt mèo, hơi nồng ấm của rượu hòa cùng mùi vị của ốc càng thấm đượm hương vị miền sông nước hữu tình miền Tây.
Bánh vá (bánh giá)
Ghé qua chợ Giồng (thị trấn Vĩnh Bình, huyện Gò Công Tây, Tiền Giang) thì không thể bỏ qua món bánh vá làm từ những nguyên liệu rất quen thuộc như bột gạo, bột năng, gan heo, giá sống. Nhân bánh gồm giá sống, gan heo, tôm (hoặc tép bạc) được cho vào trong vá trước sau đó mới múc bột thêm vào sao cho ngập các loại nguyên liệu. Tiếp đó, nhúng vá vào trong chảo dầu đang sôi cho bánh dính kết lại rồi từ từ rút vá không ra và chờ cho bánh chín vàng.
Bánh giá thường được ăn kèm với bún, bánh cuốn hoặc xôi cùng với rau sống và nước mắm pha tỏi ớt chua ngọt. Khi chiên xong, người bán sẽ dùng kéo cắt bánh thành từng miếng vừa ăn, có thể cắt làm ba hoặc làm bốn tùy sở thích. Sau đó, xếp bánh trên đĩa rau sống xanh mướt gồm xà lách, rau thơm và một ít giá sống.
Bánh bèo chợ Hàng Bông
Bánh bèo ở khu chợ Hàng Bông là món ăn nổi tiếng Mỹ Tho. Những quán hàng rong với vài chiếc ghế nhỏ, chỉ bán vào chiều tối nhưng lúc nào cũng đông khách ra vào.
Có hai loại cho bạn lựa chọn là bánh bèo nhân mặn và nhân ngọt. Bánh bèo mặn thường có đậu xanh, bì lợn xắt sợi, bánh mì chiên cắt hạt lựu và thêm hành phi thơm nức mũi. Bánh bèo ngọt lại béo ngậy với nước cốt dừa tươi. Chủ quán thường phục vụ bánh bèo cùng bát mắm ớt và chút dưa ghém để mời khách.
Chuối quết dừa
Nguyên liệu chính làm món chuối quết dừa chỉ gồm chuối sứ xanh, già và dừa nạo. Công đoạn chế biến cũng đơn giản, không cầu kỳ, nhưng cần sự khéo léo và có kinh nghiệm.
Để món ăn thêm hấp dẫn, có thể rắc lên một ít đậu phộng rang vàng giã to. Cuối cùng thêm một ít rau đủ loại để lên miếng bánh tráng, kèm theo ít nhân là chuối quết dừa chấm nước mắm chua ngọt. Chuối quết dừa vừa thơm mùi chuối, ngọt vị đường, dừa nạo kết hợp với vị ngọt mát của các loại rau ghém, rau thơm sẽ đem đến cảm giác lạ miệng.
Chả nướng Chợ Gạo
Chả ở chợ Gạo làm từ thịt nạc vai heo luộc vừa chín tới, cắt lát mỏng xào với hành tím và tỏi. Sau đó, trộn chung với trứng vịt, tiêu hạt, nước mắm ngon và các gia vị khác vừa ăn.
Gọi là chả nướng nhưng tất cả hỗn hợp này lại được cho vào trong nồi gang lót lá chuối rồi bắc lên bếp đun đến khi chả khô mặt, hết dính là được. Chả làm xong cắt thành từng miếng vừa ăn cuộn với bánh tráng, rau thơm, xà lách chấm nước mắm pha chua ngọt là cách ăn đơn giản và ngon nhất. Vị chả thơm, thịt ngọt đậm đà rất kích thích mà thực khách khó lòng từ chối được.
Sam biển Gò Công
Không nên từ chối sam biển ở Gò Công Đông nếu bạn có dịp đến chơi ở Tiền Giang khoảng từ tháng 10 cho tới tháng 2 âm lịch. Sam cái đang có trứng làm món nướng là tuyệt nhất. Sam được làm sạch, cứ thế đặt lên bếp than hồng, nướng cho đến khi vỏ đổi màu, mùi thơm tỏa ra ngào ngạt cũng là lúc sẵn sàng cho buổi tiệc.
Trứng sam béo thơm, bổ dưỡng, vàng ươm, nóng hổi thường ăn cùng bưởi chua tách múi, củ cải thái nhỏ ngâm giấm, rau thơm, đậu phộng rang, hành phi, nước mắm chanh tỏi ớt. Hoặc sam cũng được nấu canh chua với bạc hà, rau nhút hoặc đậu rồng, rau om… đều rất ngon và lạ miệng với du khách.
Tùng Anh (th) Báo Gia đình & Xã hội
