“Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, thế nên ngay cả trong chuyện ăn uống, nhiều người Việt có thói quen kiêng kỵ một số món ăn trong ngày mồng 1 tháng cô hồn với lý giải phần nào hạn chế được những xui xẻo xảy ra trong tháng.
Cháo
Trong mâm cúng cô hồn thì cháo trắng là một món không thể thiếu, vậy nên chả biết từ bao giờ cháo trắng trở thành món ăn khiến người ta liên tưởng ngay đến việc cúng cô hồn, dã quỷ và những người đã khuất.
Viêc ăn cháo vào ngày mùng 1 của tháng cô hồn sẽ khiến ma quỷ tưởng rằng bạn đang “giành ăn” với họ, vì thế mà họ sẽ quấy phá khiến bạn liên tục gặp điều bất trắc.
Thịt vịt
Thịt vịt là món ăn kiêng kỵ vào dịp đầu tháng và đầu năm của người miền Bắc và miền Trung. Món ăn này bị xem là không tốt, kém may mắn, nhất là vào dịp đầu năm.
Người ta cho rằng, nếu ăn thịt vịt sẽ đen đủi, “tan đàn, xẻ nghé”. Thay vì sử dụng thịt vịt, người ta dùng thịt gà với ý nghĩa cát tường hơn.
Giống như thịt chó, vào những ngày cuối tháng, món thịt vịt lại được xem là món ăn “giải đen”.
Thịt chó
Thịt chó là thức ăn giàu chất dinh dưỡng và là món “khoái khẩu” của nhiều người. Thậm chí, thịt chó coi được coi là “quốc hồn quốc túy”, là nét ẩm thực riêng có của người Việt Nam.
Thế nhưng, người ta quan niệm rằng ăn thịt chó vào đầu năm hay đầu tháng thì cả năm, cả tháng đó sẽ xui xẻo, không may mắn. Tuy vậy, thịt chó lại được coi là món giải xui nếu ăn vào cuối tháng.
Trứng vịt lộn
Món trứng vịt lộn ngon và bổ dưỡng. Tuy nhiên, quan niệm của người miền Trung và miền Bắc rất kiêng ăn trứng vịt lộn đầu tháng, đầu năm.
Họ quan niệm rằng, nếu ăn trứng vịt lộn vào đầu tháng, đầu năm thì cả tháng, cả năm sẽ không được may mắn. Mọi thứ đều xảy ra trái với ý mình.
Cũng giống như thịt vịt, trứng vịt lộn là món ăn kiêng kỵ vào ngày mùng 1 nhưng lại là món ăn giúp gia chủ xả xui dịp cuối tháng.
Mực
Mực cũng là loại thực phẩm có trong danh sách “đen” của cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Nguyên nhân của điều này xuất phát từ quan niệm “đen như mực” của ông cha ta từ nhiều năm trước.
Theo quan niệm, nếu ăn mực vào đầu năm thì cả năm sẽ đen đủi, ăn mực đầu tháng sẽ không may mắn. Thậm chí, nhiều bậc cha mẹ còn không cho con ăn mực trước ngày thi. Nhiều người kỵ ăn mực khi đi xa vì có công việc quan trọng.
Tôm
Nếu người miền Bắc không kiêng kỵ tôm vào ngày Tết thì người miền Nam lại rất ít sử dụng món ăn này. Người miền Nam cho rằng tôm đầu to và đi giật lùi, nếu ăn tôm vào đầu năm sẽ khó “đầu xuôi, đuôi lọt”. Mọi việc trong năm mới sẽ không thể thuận buồm xuôi gió, không thăng tiến và phát tài phát lộc được.
Mắm tôm
Những ngày đầu tháng, đa số người Việt Nam đều kiêng ăn mắm tôm vì ai cũng sợ gặp điều xui xẻo.
Cá mè
Người miền Bắc và miền Trung đều kiêng ăn cá mè đầu năm. Nhiều người cho rằng nguyên nhân là do chữ “mè” đi theo với chữ “mè nheo”. Hơn nữa, cá mè còn tanh và nhiều xương hơn các loại cá khác. Có lẽ vì thế, họ quan niệm loài cá này sẽ mang đến một năm đen đủi.
Nhất là với người miền Trung, họ cho rằng ăn cá mè đầu năm thì cả năm sẽ bị “hãm tài”.
Xôi trắng/xôi đỗ đen
Theo quan niệm dân gian, nếu ăn những món ăn này thì sẽ mang lại vận đen cho gia chủ.
Chuối
Với người miền Bắc, chuối là loại quả không thể thiếu trên mâm ngũ quả thì với người miền Nam lại tránh ăn chuối những ngày đầu năm do sợ ảnh hưởng đến việc thăng tiến. Nguyên nhân là do chữ “chuối” nói lái đi sẽ thành “chúi” theo giọng miền Nam nghĩa là không thể ngẩng lên được.
Cũng có người theo sách nho bảo ” tiền đàng bất khả thụ ba tiêu ” (Trước nhà thì không được trồng chuối). Và trái chuối cũng mang hình tượng không đẹp.
Sầu riêng
Trong ngày mùng 1 tháng cô hồn, nhiều người kiêng ăn món sầu riêng bởi họ sợ rằng sẽ u sầu cả tháng và luôn cô đơn một mình.
Những món nên ăn vào mồng 1 tháng 7 âm lịch:
– Đồ chay: nên ăn đồ chay vào ngày mồng 1 và những ngày khác (nếu có thể) của tháng cô hồn để mang lại nhiều điều lành.
– Những món ăn có màu sắc tươi hồng, mang ý nghĩa may mắn như xôi gấc, thịt gà, thịt bò…vì những món ăn này có màu đỏ tượng trưng cho vận đỏ, màu vàng tượng trưng cho của cải đầy nhà.
– Thịt hươu: Theo quan niệm của giới làm ăn thì ăn thịt hươu vào những ngày đặc biệt trong tháng như ngày mồng 1, ngày rằm sẽ mang lại may mắn trong công việc và cuộc sống vì thịt hươu tượng trưng cho sự trung thành, sự dũng cảm và sự hồi sinh.
– Tiết canh: Sang đến đầu tháng người ta thường ăn những món ăn như tiết canh với màu đỏ của huyết hi vọng cả tháng sẽ gặp nhiều điềm lành.
* Bài viết chỉ mang tính tham khảo.
Tùng Anh (th)
