Cứ mỗi cuối tháng, khi con gái mẹ đi học xa về, con trai mẹ cũng chấm dứt một tuần lo toan làm lụng, mẹ thường làm món gỏi tôm – bắp chuối để đãi cả nhà. Đôi khi mình đoán mò, có lẽ trong suy nghĩ của mẹ, gỏi tôm là món ăn dễ “phối” với các loại rau quả nhất, phù hợp cho dịp cả nhà tụ họp đông vui nhất.
Em gái mình chê rậm rề, nói anh nói vậy mà cũng nói. Làm gì có chuyện “gỏi là món ăn dễ phối với các loại rau quả?”. Anh thử “phối” tôm với hầm bà lằng những là dưa leo, lá diếp cá, xà lách, cà chua… thử xem. Anh sẽ có những món… lục cục lào cào nhất thế giới. Gỏi tôm thì bao giờ cũng… cậy nhờ bắp chuối mới… đắm đuối đến miếng cuối cùng. Nhưng nếu anh nhìn gỏi tôm – bắp chuối ở góc cạnh… kinh tế thì được. Nhà khó, đĩa gỏi vun đầy với vài cái bánh tráng giòn là có thể “vỗ về” bốn năm cái dạ dày đang trong tình trạng… trống trải. Với lại món gỏi này, do tính chất phong phú của bắp chuối (trổ đầy vườn, muốn cắt bao nhiêu có bấy nhiêu) nên đĩa gỏi luôn “hưng vượng”, làm đẹp cái mâm đựng nó và làm sang người thưởng thức nó.
Chiều nay mưa không lớn lắm, chỉ đủ cho hiên nhà tí tách. Với mớ tôm đồng chưa tới 30 nghìn, mẹ nói sẵn cả nhà đông đủ, mẹ làm bữa gỏi tôm mừng sum họp. Cha đi ra vườn cắt bắp chuối. Mẹ lui cui làm tôm. Em gái chuẩn bị vài thứ rau phù hợp với gỏi tôm như rau thơm, rau húng, ngũ điếc. Mình thì lột vỏ đậu phộng. Gian bếp chộn rộn hẳn lên và ấm cúng vô cùng.
Những con tôm mình trần được đảo sơ trong dầu ăn với mấy tép hành dậy lên mùi thơm khiến cánh mũi mình cứ phập phồng. Mẹ bắc chảo xuống rồi cho đậu phộng lên rang. Đậu được phơi phóng rất kỹ, đựng trong lu sành nên chỉ cần đôi đũa đưa qua đưa lại vài dạo đã rút ruột ra mà thơm.
Mùi thơm đậu rang cộng hưởng với mùi thơm của tôm phi dầu khiến tâm trí mình cứ… nao nao. Chờ chảo tôm nguội hẳn, đậu phộng cũng nguội hẳn và được giã giập, em gái bắt đầu thực hiện công đoạn cuối: hoàn thành món gỏi bằng cách trộn bắp chuối xắt sợi, các loại rau.
Cuộc “hạnh ngộ” này được tưới tắm bằng chén mắm chua ngọt, chế biến từ nước sôi để nguội, mắm, đường, ớt, tỏi, chanh… đúng chuẩn do em gái “đạo diễn”. Tất cả được xáo đều. Thứ này liền kề, ôm ấp, kết dính, gắn bó với thứ kia. Gỏi là vậy. Khi cho món ra đĩa, lần nào mình cũng ra vẻ “hiểu biết”, nói đậu phộng đâu, đậu phộng đâu. Em gái cười trong vắt, nói anh khôn vừa chứ. Người ta làm hết trơn hết trọi rồi, chỉ mỗi việc rắc đậu phộng lên đĩa mà cũng bày đặt lăng xăng.
Bắp chuối là nguyên liệu tuyệt vời để làm nên nhiều món gỏi ngon lành – Ảnh: Nguyệt Cát
Ngoài hiên, mưa chiều chưa thôi tí tách. Mưa vẫn rơi rơi trong khi nhà mình ai cũng… chơi vơi đắm đuối cùng món gỏi tôm.
Có lẽ ba là người “chơi vơi” nhất khi ông cứ “hai đũa một ly”, mà đã tám đũa rồi đấy! Lần nào cũng vậy, hễ ba có… ga là thường hay “nói chữ”. Ông gật gù nói mẹ lũ nhỏ “độc thủ” món này rồi. Không ngờ cái anh tôm “quyền quý” lại hay túy lúy với chị bắp chuối con nhà nông dân. Cặp đôi này nhìn bề ngoài tuy không hộ đối môn đăng nhưng “sống” với nhau chan hòa mùi mẫn lắm. Ăn con tôm “cô đơn”, nếu không kèm ít bắp chuối non cuộn tròn chát chát nghe nó nhàn nhạt làm sao.
Mấy mẹ con mình xúc gỏi bằng bánh tráng, lắng nghe con tôm ngọt lừ trong mùi thơm rất “mỏng” nhưng khá tinh tế của nước mắm chua ngọt và hương lành của bắp chuối quấn quýt rau cỏ vườn nhà.
Trần Cao Duyên
