Cứ đến Rằm tháng 7, người Việt lại không quên ngày Xá tội vong nhân. Vào dịp này, gia đình nào cũng bày một mâm cúng vào buổi chiều muộn để cho những vong hồn còn lang bạt nơi trần gian chưa về được với cõi âm sẽ được bắc cầu siêu độ. Mâm cúng tùy vào từng gia đình sắm sửa nhưng thường gồm vàng mã, hoa quả, ngoài ra còn có nhiều bỏng ngô, khoai, ngô luộc, sắn luộc, kẹo bánh, gạo muối, nước mía và không thể thiếu món cháo loãng.
Mâm lễ cúng cô hồn rằm tháng 7. Ảnh minh họa
Trẻ con, nhìn những món đồ ăn bắt mắt trên mâm cúng thường thích thú muốn ăn nhưng luôn bị người lớn ngăn lại. Và sau khi xong các nghi thức, người cún sẽ lấy gạo, muối và thức ăn vãi ra xung quanh. Người xưa thường nói rằng sau khi đã cúng cô hồn thì người nhà không nên ăn những món ăn đó.
Lý giải vì sao không nên ăn đồ cúng cô hồn
Cháo loãng là món không thể thiếu trong lễ cúng Xá tội vong nhân.
Theo ông Hà Thanh (Viện Nghiên cứu ứng dụng tiềm năng con người), những phẩm vật, đồ cúng cô hồn tháng 7 âm lịch và đồ cúng chúng sinh các loại đều để ở ngoài trời lâu, chờ nhang tàn hết mới dọn vào nên dễ bị nguội lạnh. Mâm cúng cô hồn thường đặt ở vị trí rất thấp, thậm chí đặt luôn dưới nền đất, sân nhà. Đồ ăn có thể bị bụi bặm, ruồi bọ hoặc kiến… bu vào, không còn sạch sẽ nên hầu hết mọi người ngại bẩn, không dám ăn.
Với những vật phẩm khác như bánh kẹo có vỏ bọc, trái cây vẫn còn ăn được, nếu gia chủ không dùng thì đem cho người khác hoặc bỏ vào thùng nước gạo, không nên bỏ đi sẽ hoang phí và mang tội.
Cháo loãng được coi là món không thể thiếu khi cúng rằm tháng 7. Theo thuyết nhà Phật, những linh hồn bị đày đọa phải mang một thực quản nhỏ hẹp chỉ có thể ăn cháo loãng chứ không thể nuốt được thức ăn thông thường. Tuy nhiên, không ít gia đình đã vô tình bỏ qua đồ cúng quan trọng này. Các món bỏng nẻ, khoai, sắn, ngô, kẹo bánh, sữa, bim bim… được coi là để cúng các thai nhi, em bé bị mẹ bỏ rơi.
Trong lễ Xá tội vong nhân, các gia chủ thường vẩy cháo, rắc gạo, muối để bố thí thức ăn khắp 4 phương 8 hướng nhằm tứ tán các cô hồn. Sau khi cúng xong, nên đốt vàng mã ngay tại chỗ để các cô hồn nhận và đi ngay, không lẩn quẩn quấy nhiễu gia chủ.
Một vài địa phương không đem đồ cúng vào nhà, thay vào đó là tục giật cô hồn. Những người sống giành giật các mâm cúng rồi gia chủ sẽ quăng tiền cho người sống (đồng tiền bằng kim khí đang lưu hành) cùng với kẹo bánh. Dân gian cho rằng số người sống đến giành giật càng nhiều càng đông, tức là họ đã “mua chuộc” các cô hồn không đến quấy rối gia đình gia chủ này. Nếu không có ai giành giật, đồ cúng sẽ được bỏ vào túi đem cho trẻ con nhà khác, người nghèo hoặc người ăn xin.
Một số lưu ý và kiêng kị khi cúng cô hồn
Nên cúng vào buổi chiều tối để các cô hồn dễ nhận được đồ cúng.
Để các cô hồn dễ nhận được đồ cúng, gia chủ nên cúng vào buổi chiều tối. Vì theo dân gian tương truyền, ánh sáng ban ngày sẽ khiến các vong hồn bị tan ra hoặc suy yếu đi. Do đó, chỉ khi trời chiều tối, thiếu ánh sáng, các vong hồn mới có thể tụ lại hưởng đồ cúng.
Đa số chúng ta thường nghĩ mâm cao cỗ đầy với heo quay, vịt luộc sẽ thể hiện lòng thành nhưng điều đó hoàn toàn sai lầm. Đồ mặn sẽ khiến các cô hồn còn sân hận và luyến tiếc dương thế. Do đó, mâm cúng cô hồn nên là đồ chay để các cô hồn dễ siêu thoát hơn. Bên cạnh đó, khi cúng không nên cầu xin gì mà chỉ thành tâm gửi hương hoa trà quả lấy lộc cho các cô hồn.
Khi cúng cô hồn, các gia chủ không nên để trẻ con, phụ nữ mang thai và người già lại gần mâm cúng bởi vì những người này đều thuộc dạng “yếu bóng vía”, dễ bị các cô hồn trêu chọc. Ngoài ra, sau khi cúng xong cũng không đứng trước lối ra vào, chắn đường cô hồn hưởng đồ cúng.
K.N (th)
