Tết Đoan ngọ 5/5 là một trong những ngày lễ quan trọng của người Việt, vậy các gia đình thường sẽ chuẩn bị những món ăn gì?
Bánh tro
Bánh tro hay còn được gọi với những tên gọi khác như bánh ú, bánh gio, bánh âm và có vài biến thể khác nhau theo địa phương.
Bánh tro là món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Nam Bộ Việt Nam và một số nơi của Miền Bắc.
Theo quan niệm dân gian, bánh tro có khả năng làm tiêu tan bệnh tật trong cơ thể người. Đó là lý do vì sao trong ngày Tết Đoan Ngọ, trong mỗi gia đình đều không thể thiếu món bánh tro cùng với một ít hoa quả và rượu nếp. Theo quan niệm của ông cha ta, tháng 5 âm lịch là thời điểm “độc trời” nhất trong năm, thời tiết oi bức, dễ sinh bệnh nên cần phải có những món ăn mang tính mát để giải nhiệt.
Cơm rượu nếp
Cùng với bánh tro, cơm rượu nếp cũng là một món không thể thiếu trong ngày Tết Đoan ngọ.
Theo quan niệm dân gian, vị nồng của cơm nếp hòa với men cay của rượu sẽ có tác dụng loại bỏ những loài ký sinh có hại trong cơ thể. Cơm rượu nếp ở mỗi vùng cũng có sự khác nhau. Trong khi cơm rượu nếp miền Bắc thì để rời từng hạt thì cơm rượu của người miền Trung được ép thành từng khối và cơm rượu miền Nam được viên tròn.
Hoa quả
Đúng như tên gọi của nó, để “giết sâu bọ”, tiêu tan bệnh tật, làm mát cơ thể, các loại hoa quả trên mâm cơm của người Việt ngày Tết Đoan ngọ thường là những loại quả mùa hè, chua chua ngon ngọt như mận, đào, vải, chôm chôm, xoài, dưa hấu… Đây là những loại quả điển hình không thể nào thiếu trong ngày mùng 5/5 âm lịch này.
Thịt vịt
Thịt vịt là một món ăn không thể thiếu trong ngày Tết “giết sâu bọ” của người dân miền Trung. Một số giải thích rằng, vịt có tính hàn, ăn vào sẽ giúp cơ thể mát mẻ, bổ dưỡng trong những ngày oi bức đầu tháng 5 âm lịch (lập hạ). Trong khi đó, một số lại quan niệm, vịt sẽ bắt đầu béo ngậy, thơm ngon hơn kể từ ngày mùng 5/5 (âm lịch) trở đi.
Chè kê
Chè kê cũng là món ăn rất đặc trưng cho ngày Tết Đoan Ngọ ở Huế. Những hạt kê mẩy tròn sau khi được xay cho tróc vỏ, ngâm và đun sôi đến khi nở mềm, sền sệt, bỏ thêm đường và nước gừng sẽ cho ra nồi chè thơm phức với màu vàng kê quyến rũ.
Chè trôi nước
Người miền Bắc ăn bánh trôi vào ngày 3 tháng 3 Âm lịch nhưng người miền Nam lại ăn món chè trôi nước có cách làm tương tự vào ngày 5 tháng 5. Bánh trôi được làm từ bột nếp, nhân đậu xanh ăn kèm với nước cốt dừa. Theo dân gian quan niệm thì món này được làm từ gạo nếp – nguyên liệu được nhân dân ta quan niệm có khả sâu bọ rất tốt.
Những món ăn trong ngày Tết Đoan ngọ ở Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng. Nhưng dù là món ăn nào, trái cây gì, người Việt vẫn luôn hướng tới và duy trì một nét đẹp văn hóa, một thứ nét đẹp tâm linh đã trở thành truyền thống tự bao đời.
Nhật Hạ (tổng hợp)
