Gỏi cá mai là đặc sản không thể bỏ qua khi đến vùng đất nắng gió Ninh Thuận, bên cạnh các món ăn đã nổi tiếng như bánh căn, bánh xèo, bánh canh, bánh hỏi…
Cá mai là một loại cá nhỏ, mảnh, khoảng chừng ngón tay trỏ, giống cá cơm nhưng ít mùi tanh hơn, trong suốt nên có thể làm gỏi rất phù hợp. Điểm khác của cá mai với đa phần những loại cá khác là thịt ngọt và dai, không bị nhờn nhớt và bở. Loài cá này tập trung nhiều ở Nha Trang, Ninh Thuận, Bình Thuận, Vũng Tàu, Phú Quốc…
Nhiều người am hiểu về ẩm thực cho rằng để thưởng thức gỏi cá mai ngon nhất phải đến vùng biển Phú Quốc. Tuy nhiên, đối với dân du lịch “bụi” đi nhiều qua miền nắng gió Ninh Thuận thì gỏi cá mai ở đây mới thật sự ngon. Đặc biệt nếu đến Ninh Chữ, Vĩnh Hy và bãi biển Cà Ná, ai cũng có thể dễ dàng tìm được một nơi phục vụ món ăn mang đậm hương vị biển này.
Món gỏi cá mai sẽ khiến thực khách hài lòng và “bổ sung” vào địa chỉ ẩm thực của mình trên chuyến hành trình Ninh Thuận.
Gỏi cá mai có hai loại là gỏi khô và gỏi ướt. Chế biến món này đặc biệt ở chỗ là phải kỳ công và khéo léo, đặc biệt phải rút sạch xương nhỏ. Cũng như Vũng Tàu hay Bình Thuận, gỏi cá mai Ninh Thuận có cùng những quy trình xử lý, từ công đoạn đầu tiên làm sạch cá, tẩy vẩy cá, bỏ đầu và đuôi, rút xương, rửa bằng giấm cho cá chín tái, không cần nhồi kỹ vì cá mai không tanh. Gừng cạo sạch vỏ, thái sợi mỏng, cắt hành tây thành lát mỏng, để ráo. Sau đó xếp cá tái lên đĩa, gừng, hành tây để một bên, rắc đậu phộng, hành phi lên trên.
Để món gỏi ngon hơn hoặc những người nào thích ăn béo thì có thể trộn thêm một ít thịt ba rọi luộc thái nhỏ lên đĩa. Vì thế, gỏi cá mai Ninh Thuận vừa có vị ngọt thanh của cá, vừa có vị béo ngậy của thịt làm tăng độ hấp dẫn lên nhiều lần. Dùng kèm với gỏi là rau sống như xà lách, húng lủi, diếp cá, ngổ, ngò gai kèm với chuối chát, khế chua, các loại rau thơm khác cùng bún và bánh tráng nướng.
Khi ăn gỏi cá mai khô thực khách vắt thêm chanh lên cho cá chín, trộn với rau thơm cắt nhỏ, đậu phộng rang và lấy bánh tráng nướng xúc từng miếng ăn kèm. Còn đối với gỏi cá ướt thì dầm cá trong một loại nước chấm đặc biệt, được làm bằng đậu phộng và một số gia vị khác, cuốn bánh tráng ăn kèm với các loại rau thơm.
Ninh Thuận là một trong những nơi có gỏi cá mai rất ngon.
Nước chấm là một chất xúc tác quan trọng và không thể thiếu trong món ăn này. Cách chế biến nước chấm rất đơn giản nhưng lại góp phần không nhỏ trong việc tạo hương vị ngon cho món ăn. Nước chấm được chế biến từ đậu phộng rang chín giã nhuyễn, kết hợp nước mắm, ớt bột, tỏi xay, nước me… tạo thành thứ nước chấm hơi sền sệt, ngọt thanh, chua chua, thơm nồng và mang đậm hương vị biển cả, tạo cho món gỏi cá mai xứ nắng gió Ninh Thuận có hương vị thơm ngon rất riêng, không lẫn vào đâu được.
Thường cá mai sẽ sinh trưởng nhiều vào những tháng cuối năm vì thế đây là thời điểm ăn gỏi cá mai ngon nhất. Mỗi dịp ghé thăm những địa danh như Ninh Chữ, Vĩnh Hy hay Cà Ná, du khách sẽ được nếm thử món gỏi cá mai đặc sản của một vùng đất vốn chỉ được nhắc đến hai chữ nắng và gió.
Xuân Lộc
