Khi nắng Hà Thành bắt đầu chúm chím phía đằng đông, những vạt nhỏ long lanh xuyên qua từng con phố… Hà Nội rộn ràng với tiếng rao quà sáng, ai… cơm nắm, xôi, bánh giò, bánh rán… đây… Quà sáng Hà thành muôn màu muôn vẻ, đi đâu cũng gặp đặc sản, đi đâu cũng đụng độ món ăn ngon. Xôi xéo lá sen, một trong những nét độc đáo của Hà thành mỗi buổi sáng.
Nhắc tới Hà Nội người ta chỉ nhớ rằng nơi đó có phở, có bún chả là đặc sản trứ danh, mà quên đi rằng Hà Nội còn những món quà dân dã nhưng vô cùng đặc sắc như: cơm nắm muối vừng, bánh dầy, bánh giò, xôi… Sáng vội vã lúc trễ giờ làm, đáp xe bên vệ đường… U ơi cho con gói xôi xéo… Một đôi bài tay thoăn thoắt, nắm xôi vàng óng ả, nằm gọn gàng trong mảnh lá sen hè xanh mướt… Thơm lừng mùi gạo nếp mới, béo ngậy màu vàng cánh gián hành khô rưới mỡ… Còn gì ngọt ngào và gần gũi được hơn.
Một sạp nhỏ trên mặt nào hành khô, nào mỡ, nào ruốc, kế bên hông nào đỗ, nào xôi xéo vàng ơm, những người phụ nữ tảo tần vẫn ngày ngày gồng gánh cuộc sống gia đình trên những sạp hàng đó, họ nuôi giữ cuộc sống gia đình, họ nuôi giữ những giá trị một thời của văn hóa Việt. Thoắt cái đã qua, hoài niệm quá khứ về một thời bao cấp, khi xôi là nét văn hóa đặc trưng, chỉ hiếu hỉ, tiệc tùng, lễ tết mới có được đĩa xôi mà phút chốc hôm nay xôi trở thành thương phẩm, phục vụ bữa sáng của mọi người.
Hà thành có biết bao nhiêu loại xôi: xôi ngô, xôi lạc, xôi vừng, xôi đỗ, xôi gấc, xôi xéo,… nhưng mỗi loại lại mang một hương vị, một nét đặc trưng khách nhau. Xôi xéo mang nét đặc trưng riêng, một nét đặc trưng trong sự dịu dàng của màu sắc, đôi chút vàng vàng hòa quện vào sự mát mắt của màu xanh, đứng cách xa cả hàng chục mét mà vẫn thấy nao lòng bởi mùi vị của xôi.
Xôi xéo ngày đông mang một dáng vẻ khác so với xôi xéo mùa hè. Mùa hè xôi xéo vàng óng ả cùng nước mỡ rưới phía trên, cùng lớp hành khô giòn tan thơm độc đáo, nằm gọn gàng trong lòng chiếc áo màu xanh xanh thắm tình của là sen mùa hạ. Đi giữa sự bâng khuâng bộn bề của cuộc sống, phút chốc nao lòng bởi bất chợt nghe thấy tiếng rao ướt đẫm tình của cô (chị) bán xôi rong trên con phố mênh mông, tấp lập…
Gia Nguyễn
