Cháo trai là món ăn dân dã, nhẹ nhàng, vừa ngon lại vừa rẻ, rất hợp với tiết trời thu mát mẻ.
Một bát cháo trai không quá nhiều, chỉ cần hơi đói bụng là có thể “chén” ngay cho thỏa thích vị giác mà vẫn không cảm thấy ì ạch dạ dày.
Nhớ bát cháo trai mẹ nấu ngày nào, tôi lại ra phố Nghĩa Tân tìm lại hương vị giản đơn mà đầy quyến rũ.
Tôi còn nhớ rõ những ngày thơ ấu, bát cháo bé xíu được đựng trong cái bát sứ trắng có hoa văn màu xanh, nhỏ hơn bát canh nhưng vị lại cực ấn tượng. Bát cháo nhỏ ngày xưa không được xay gạo mịn như bây giờ. Mẹ tôi nói “hàng quán xay mịn để ninh nhanh hơn, đỡ tốn công hơn, nhưng ăn không thật vị gạo”.
Gạo cháo thì còn dễ nấu, chứ công đoạn chế biến thịt trai mà bà thuật lại mới lắm cầu kỳ. Để có một miếng thịt trai giòn dai sựt sựt, ngọt “thin thít” mà không thốt nên lời thì không phải đơn giản.
Con trai mua về, ngâm muối ớt cho nhả hết chất nhờn bẩn, sau đó phải cọ thật sạch vỏ trai. Cho hết số trai vừa qua sơ chế vào nồi, bắc lên bếp đun đến khi trai há mồm thì ngừng. “Lấy trai ra nhưng đừng đổ nước!”, mẹ tôi dặn. Lúc chờ trai chín, tranh thủ nhặt rau răm, hành lá, rửa sạch băm nhỏ, hành khô lột vỏ phi thơm.
Trai há mồm để nguội, tách vỏ, lấy thịt. Cho tất cả lên thớt, thái nhỏ hoặc băm vằm tùy người ăn. Sau đó cho về chung nhà với hành khô, đảo đều tay cho thật thơm đến độ, gia vị vừa vặn thì bắc ra, tránh xào kỹ quá.
Phần nước trai để lắng cặn. Gạo vo sạch đổ vào nồi, đổ nước trai lên, quấy đều cho gạo – trai quấn quýt. Nên nhớ là nếu nước trai còn nóng thì gạo phải pha với nước nguội trước, nếu không gạo sẽ vị vón cục. Ninh gạo thật lâu, thỉnh thoảng đảo đều tay để tránh cháy đế. Đến khi gạo thật “dừ”, sánh mịn thì coi như hoàn thành nồi cháo.
Ở nhà mẹ thường hay đổ tất cả phần trai đã sơ chế vào nồi, vừa ngọt cháo lại đỡ… tị nhau. Còn ra quán, bà chủ sẽ múc một thìa trai trước, đổ cháo chín lên sau. Bên trên rắc hành lá, hành phi. Thực khách tự thêm tiêu, muối cho vừa miệng. Vị rau răm thơm, miếng trai ngọt quyến luyến, chiếm trọn tâm trí.
Nhớ bát cháo trai mẹ nấu ngày nào, tôi lại ra phố Nghĩa Tân (khu tập thể Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy, Hà Nội) tìm lại hương vị giản đơn mà đầy quyến rũ. Bát cháo không quá đầy như một tô phở, thích thì ăn chơi, mát trời thì gọi thêm một tô nữa. Giá cũng không đắt: 15.000đ/bát, thêm ít quẩy nóng giòn. Cô chủ quán lúc nào cũng chuẩn bị sẵn dăm ba nồi cháo, sôi ùng ục trên bếp than hồng cả ngày để sẵn sàng phục vụ mọi người.
Cùng chiêm ngưỡng những hình ảnh thân thương của cháo trai phố Nghĩa Tân:
Lê Nam, Thúy Hằng
(thực hiện)
